Dzięcioł białoszyi, dzięcioł syryjski (Dendrocopos syriacus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny dzięciołowatych (Picidae). Osiadły.
długość ogona 8 cm
. 23–25 cm
długość ogona 8 cm
Zamieszkuje środkową i południowo-wschodnią Europę, Azję Mniejszą i Bliski Wschód.
Dawniej zamieszkiwał jedynie północną część Azji Zachodniej. Pod koniec XIX wieku rozpoczął ekspansję ku północy, stopniowo zasiedlając Bałkany, Rumunię, Węgry, Ukrainę, Czechy, Słowację, Austrię, Polskę i południowo-zachodnią Rosję. Za ekspansję głównie odpowiadają ptaki młode. Można oczekiwać na jego wkraczanie do innych miast.
W Polsce nieliczny ptak lęgowy na południowym wschodzie, rozprzestrzenia się na północ i na zachód. Pierwsze stwierdzenie dzięcioła białoszyjego na terenie kraju miało miejsce w 1978 roku w okolicach Rzeszowa, a pierwszy lęg w 1979 roku. W latach 2008–2012 jego liczebność szacowano na 1000–2000 par lęgowych, te same liczby podano też dla lat 2013–2018.
Historia ekspansji w Europie
1880- początek ekspansji na Europę.
Bosfor i Dardanele są prawdopodobnie jedynymi miejscami, przez które przedostał się do Europy.
1890- północna Bułgaria, okolice wsi Srebrana.
1880-1890- podbój Jugosławii.
1899- Serbia, Nis
1917- Macedonia
1920- kolonizacja Grecji
1928- Wojwodino, Stary Vrbas
1930- Chorwacja, potem Słowenia, południowe Węgry
1931- Rumunia, Buzau
1937- pierwszy lęg w Węgrzech, okolice Kiskunfélegyháza (w 20 lat podbił całe Węgry)
1944- skolonizowanie całej Rumunii
1949- pierwszy odstrzał, Słowenia, Senne
początek lat 50. XX wieku- stwierdzenie w Albanii
1951- pierwszy lęg w Austrii, północny Burgenland, Czechy, Lednice
1953- Czechy, Břeclav (występuje jedynie we wschodnich Czechach)
1954- północna Słowenia, Bardejow
1969- Czarnogóra
1996- Bośnia i Hercegowina (w 2008 stwierdzono lęg)
koniec XX wieku- rozprzestrzenienie się na całą Słowenię
Górzyste Bałkany utrudniły dalszą ekspansję. Jego rozprzestrzenianie zwolniło się po początku XXI wieku.
Więcej danych można znaleźć na stronie http://www.ornis-polonica.pl/_pdf/op_2014_3_149-161.pdf.
Gniazdo : Gniazdo zakłada w kilku gatunkach drzew, głównie w wierzbie białej. Dziuplę wykuwa również w: wierzbie kruchej, dębie czerwonym, wiśni ptasiej, pistacji oraz topoli osice. Zajmuje drzewa mające wysokość 5–25 m i pierśnicy 25–130 cm. Należy pamiętać, że wysokość i pierśnica mogą być mniejsze lub większe, niż podane tutaj wymiary. Najczęściej dziupla jest zakładana na wysokości 3,5–4,5 m w pniu i nieco rzadziej w konarze. Wykuwa on swoje lokum w żywych i miękkich drzewach. Otwór wlotowy ma średnicę około 5 cm.
W skład diety dzięcioła białoszyjego wchodzą owady i pająki. Ważną rolę odgrywa również pokarm roślinny m.in. orzechy włoskie, którymi może się żywić cały rok. Owady zbiera z powierzchni kory lub spod niej, rzadko nakłuwa korę w poszukiwaniu żyjących pod nią owadów. Młode karmi gąsienicami motyli z rodzaju Lepidoptera, potem larwami chrząszczy Coleoptera, chrabąszczów Melolontha melolontha, oraz innymi stawonogami. Im pisklęta są starsze, tym dieta bardziej przekłada się na pokarm roślinny. Karmione są one wtedy: orzechami włoskimi, wiśnią ptasią oraz wiśnią pospolitą. Dorosłe ptaki także żywią się owocami, głównie jesienią i zimą.
