Deze dieren zijn groot en stevig gebouwd. De geslachten geven elkaar in lichaamsbouw weinig toe, maar de mannetjes worden wel dubbel zo zwaar als de meer tengere vrouwtjes. De dikke vacht is meestal donkerbruin, maar de kleur kan variëren van blond tot zwart. Aan de sterke voorpoten bevinden zich lange, niet intrekbare klauwen. Verder hebben ze een opvallende schouderbult. De lichaamslengte bedraagt 1,7 tot 2,8 m, de staartlengte is 5 tot 20 cm en het gewicht 80 tot boven de 600 kg.

Gewoonten en leefwijze

Bruine beren eten hoofdzakelijk planten, zoals knollen en wortels, die ze met hun lange klauwen uitgraven. Soms hebben ze het gemunt op gemakkelijke prooien zoals runderen en andere huisdieren. Bruine beren voelen zich ook thuis in het water en kunnen bij watervalletjes of ondiepe plekken in een rivier urenlang op de loer liggen om een zalm te verschalken, als deze stroomopwaarts trekt om kuit te schieten. De beer springt er dan bovenop en verlamt de vis met een krachtige beet of een rake klap van zijn sterke poten. Eenmaal gevangen, is er voor de zalm geen ontsnappen meer mogelijk. Beren houden een winterrust, torpor genoemd, tenminste in koude streken, maar die is erg licht en kan op elk gewenst moment onderbroken worden. Bruine beren kunnen 25 jaar worden, in gevangenschap nog ouder.

Leefwijze

Terrestrische, Altrische dieren, Nomadisch, Territoriaal, Holbewonende dieren, Congregatoir, Roofdieren, Levendbarend

Seizoensgebonden gedrag

In winterslaap

Leuke weetjes voor kinderen

Bruine beren gebruiken hun klauwen om comfortabele holen te graven, waar ze overwinteren. Als ze in een slaaptoestand komen, daalt hun hartslag tot 10 slagen per minuut.
Vrouwtjes bruine beren bevallen tijdens de winter, terwijl ze slapen. Pasgeboren jongen voeden zich met moedermelk en warmen zich in de vacht van hun moeder tot de lente komt en het vrouwtje wakker wordt om haar baby's te zien.
De bruine beer is het nationale dier van Finland.
De bruine beer is ook een Europees beschermde diersoort, die bescherming krijgt in de landen van de Europese Unie.
Deze dieren zijn zeer intelligent: ze gebruiken hulpmiddelen in hun dagelijks leven, van jagen tot spelen; ze hebben grote hersenen, vergeleken met hun lichaamsgrootte; ze hebben een goed geheugen en uitstekende navigatievaardigheden.
In sommige vroege beschavingen stonden deze dieren symbool voor kracht, macht of liefde.
Ze kunnen welpen, een partner, roofdieren of voedsel op kilometers afstand ruiken. Daarnaast hebben ze een uitstekend zicht, waardoor ze rijpe vruchten kunnen herkennen.