Er is een sterke gelijkenis met de helmbasilisk, maar de kroonbasilisk heeft een kleinere kam op de kop, een kleinere vinachtige kam op de rug, en heeft meestal flankstrepen. De maximale lengte is rond de 70 centimeter, maar in het wild blijven veel exemplaren kleiner. De kroonbasilisk is groen met lichtere flankstrepen of blauwe vlekken op de rug en rugkam en soms een bruin-groene onregelmatige tekening, de staart is bruin-groen gebandeerd. Vrouwtjes hebben een beduidend kleinere kam op de kop, de juvenielen hebben er nog geen.

Net als verwante soorten zoals de helmbasilisk (Basiliscus basiliscus) wordt deze soort ook wel Jezus- of Jezus Christushagedis genoemd, vanwege het vermogen om enkele tientallen meters over het water rennen. Hierbij wordt een snelheid bereikt van zo'n 12-15 kilometer per uur. De hagedis vertoont dergelijk gedrag alleen om aan predatie te ontkomen. De kroonbasilisk kan goed zwemmen en ook minutenlang onder water blijven.

Verdeling

Geografie

Continenten

Noord-Amerika

Subcontinenten

Centraal-Amerika

Landen

Costa Rica, Honduras, Nicaragua, Panama (land)

Biogeografische gebieden

Neotropisch gebied

WWF Biomen

Tropische vochtige bossen

Het verspreidingsgebied wijkt wat af van dat van de zuidelijker voorkomende helmbasilisk: Costa Rica, Honduras, Nicaragua en Panama. Op het menu staan insecten, maar ook kleine gewervelden zoals knaagdieren en plantendelen zoals fruit en bessen worden gegeten. Deze soort leeft langs de oevers van meren en rivieren. De hagedis is altijd in de buurt van water te vinden en is een goede klimmer.