De velduil (Asio flammeus) is een wijdverspreide uilensoort uit de familie van de echte uilen (Strigidae). Het is een grote uil met lange vleugels, doordringende ogen en een oranje tekening op zijn handpennen. De velduil laat zich voornamelijk zien op open velden en graslanden, waar hij zoekt naar kleine knaagdieren zoals aardmuizen. De velduil brengt veel tijd vliegend door, en jaagt in tegenstelling tot andere uilen ook overdag.
De velduil heeft een groot verspreidingsgebied en komt vrijwel over ter wereld voor. Uit fylogenetische analyses blijkt dat de soort op te delen in zeven ondersoorten. Velduilen zijn een van de weinige soorten echte uilen die ook eilanden ver van de kust hebben kunnen koloniseren. Het is bijvoorbeeld de enige uilensoort op Hawaï. Velduilen leiden meestal een zwervend, weinig gelokaliseerd bestaan. De meer noordelijke populaties zijn trekvogels met migratieafstanden van enkele duizenden kilometer.
Da
DagdierenNa
NachtelijkCr
CrepusculairEen schemeractief dier of crepusculair dier is een dier dat in de schemering actief zijn, maar niet 's nachts. In feite zijn zelfs veel dieren die ...
Vl
Vleesetende dierenEen carnivoor of vleeseter is in de ecologie een willekeurig organisme dat uitsluitend dierlijk weefsel als voedsel gebruikt. Dit weefsel kan zowel...
Bo
BoombewonendeTe
TerrestrischeRo
RoofdierenPredatie is het vangen, doden en opeten door een organisme, meestal een dier, van een ander dier, het prooidier. Predatoren worden ook natuurlijke ...
Zw
ZweefvogelsAl
Altrische dierenKo
KosmopolietKosmopolitische verspreiding is dat een soort, geslacht of familie bijna overal ter wereld voorkomt. Kosmopolieten zijn taxa die verspreid zijn ove...
No
NomadischTe
TerritoriaalEen territorium of revier is bij dieren een tegen soortgenoten verdedigd leefgebied, hetzij door een individu, hetzij door een sociale groep. Het i...
Ei
EierleggendOviparie is het verschijnsel dat dieren zich voortplanten door middel van het leggen van eieren. Anders dan bij vivipare (levendbarende) dieren ont...
Se
Seriële monogamieOv
Over het algemeen solitaire dierenGe
Gedeeltelijke migrantS
begint metDe uilen uit het geslacht Asio hebben veertjes op de kop die lijken op de oren bij zoogdieren. Bij deze soort zijn de oorpluimen meestal onopvallend. De rug is donker met talrijke vaalwitte vlekken. Doordat ook de buik en de onderzijde vaalwit zijn, maakt de vogel met name in de vlucht een lichte indruk. De grote kop bevat een opvallende, ronde gezichtssluier, felgele ogen en twee korte oorpluimpjes. De velduil is ongeveer 38 cm groot en 200 tot 500 gram zwaar.
De velduil is in Nederland een jaarvogel en zeer schaarse broedvogel.
bestaat uit moerassen, graslanden en agrarisch cultuurland.
De velduil is in Nederland een jaarvogel en zeer schaarse broedvogel.
Velduilen jagen bij voorkeur overdag vanuit de lucht. De velduil is gespecialiseerd in de jacht op kleine knaagdieren en jonge vogels, zoals veldmuizen, jonge veldleeuweriken en kuikens van weidevogels. Het gedrag van velduilen vertoont veel overeenkomsten met het gedrag van kiekendieven. Velduilen zijn grondbroeders.
Om de drie jaar bereikt de muizenstand een hoogtepunt, alleen in deze jaren broedt de velduil. Het nest wordt op de grond gebouwd in een ondiepe kuil, waarin het vrouwtje 4 tot 7 witte eieren legt.
De velduil is in Nederland een zeer schaarse broedvogel van open gebieden met een graslandbegroeiing of van open moerassen. De nesten worden op de grond gemaakt. In de jaren 1950 moeten er in Nederland honderden paren velduilen hebben gebroed. In de jaren 1960 en 1970, toen het systematisch inventariseren een grote vlucht nam, werd het aantal broedparen geschat op 60 tot 200. Strenge winters en goede muizenjaren zorgden voor schommelingen. Op de Waddeneilanden en in de droogvallende Flevopolders broedden toen tientallen velduilen.
In de periode 1992-1993 schommelde in Nederland het aantal tussen de 90 en 100. Het aantal broedparen van de velduil is dus achteruitgegaan. Volgens SOVON daalde ook in de periode 1990-2007 het aantal broedparen gestaag. Rond 2007 broedden er nog ongeveer 40 paar in Nederland. De verruiging van het landschap en de intensivering van de landbouw zijn de voornaamste oorzaken van deze achteruitgang. De velduil is in 2004 als ernstig bedreigd op de Nederlandse Rode Lijst gezet. Deze uil staat ook op de Vlaamse Rode Lijst als zeldzaam. De soort staat als niet bedreigd op de internationale Rode Lijst van de IUCN. De velduil overwintert ook in Nederland. Het zijn vooral broedvogels uit Scandinavië die in Nederland overwinteren. Ook deze aantallen trekvogels en overwinteraars nemen in aantal af.
