Świnionos malutki, ryjkonos malutki (Craseonycteris thonglongyai) – gatunek ssaka z rodziny świnionosowatych (Craseonycteridae). Najmniejszy nietoperz świata i jeden z najmniejszych ssaków.
Zm
ZmierzchoweMi
MięsożerneZw
Zwierzęta owadożerneEntomofag, owadożerca – zwierzę lub rzadziej roślina odżywiające się owadami – zarówno larwami, poczwarkami, jak i dorosłymi owadami. Entomo...
Le
LetargTorpor – stan kontrolowanego obniżenia temperatury ciała przez zwierzęta stałocieplne. Wraz z obniżeniem temperatury ciała spowalniana jest prac...
Lą
LądoweŻyworodność, żyworództwo, wiwiparia – rodzaj reprodukcji polegający na tym, że komórki jajowe zapładniane są w obrębie dróg rodnych sami...
K
zacznij od...Długość ciała 28–34 mm, ogon niewidoczny, długość ucha 9–12 mm, długość tylnej stopy 5,8–6,8 mm (bez pazurów 4,1–5,5 mm), długość przedramienia 22–28 mm; masa ciała 2–3,2 g. Ciało pokryte rdzawo-brunatnym futerkiem, przy czym brzuch jest jaśniejszy od grzbietu. Uszy relatywnie długie (9-10 mm), zaopatrzone w koziołki, duże nozdrza otoczone trójkątną naroślą, przypominającą nieco ryj świni. Ogona brak, jednak błona ogonowa dobrze rozwinięta.
Występuje wyłącznie w Tajlandii (dorzecze Kwai, m.in. jaskinie w okolicach Ban Sai Yoke) oraz w Mjanmie, gdzie odnotowano go wśród nietoperzy wylatujących z 19 jaskiń w stanie Mon. Obie znane populacje dzieli odległość około 250 km.
Jego kryjówkami dziennymi są niewielkie jaskinie krasowe, utworzone w wapieniu i ukryte w tropikalnym lesie monsunowym. Gatunek ten zajmuje najgłębsze partie jaskiń, z dala od wejścia. Żeruje w lesie, w pobliżu koron drzew tekowych i kęp bambusów.
Podobnie jak wiele innych nietoperzy, ryjkonosy malutkie gromadzą się w koloniach. W wielu jaskiniach grupy takie liczą 10-15 osobników, jednak przeciętna wielkość kolonii wynosi około 100 osobników (maksymalnie 500). Osobniki przebywające w kolonii wiszą zwykle w znacznych odległościach od siebie i zrywają się do lotu natychmiast, gdy tylko zostaną spłoszone.
Ryjkonos malutki wylatuje z kryjówki o zmierzchu i poluje na owady i inne stawonogi, chwytane zarówno z roślinności, jak i w powietrzu. Obserwowany czas aktywności łowieckiej tego gatunku jest bardzo krótki (około 30 minut wieczorem, 20 minut przed wschodem słońca). W skład jego pokarmu wchodzą muchówki (głównie z rodzin: Chloropidae, Agromyzidae i Anthomyiidae), drobne chrząszcze, pluskwiaki, błonkówki, prostoskrzydłe, jak również pająki. W czasie lotu w ciemności posługuje się echolokacją, wysyłając i odbierając odbite od przeszkody, niesłyszalne dla człowieka ultradźwięki. Jego sygnały echolokacyjne osiągają długość około 3 ms i składają się z trzech składowych harmonicznych o częstotliwościach 35, 70 i 105 kHz.
W porze suchej (późny kwiecień) samica rodzi jedno młode.
Z uwagi na bardzo ograniczony zasięg występowania, gatunek uważany za jeden z najbardziej zagrożonych ssaków świata. Populacja z Tajlandii liczy około 2300 osobników, zaś populacja z Birmy zaledwie 1300 osobników. Siedliska omawianego gatunku podlegają silnej degradacji na skutek wypalania lasów monsunowych, jak również ich wycinania w celu pozyskania drewna tekowego. Jako jedno z zagrożeń podaje się również propozycję budowy rurociągu z Birmy do Tajlandii. W przeszłości za poważne zagrożenie uważano również zakłócanie spokoju nietoperzom przez odwiedzających jaskinie turystów, pozyskiwanie okazów do celów naukowych oraz sprzedaż nietoperzy jako pamiątek dla zwiedzających. Większość z tych działań koncentrowała się w kilku jaskiniach, toteż obecnie uważa się, że nie stanowiły one szczególnego zagrożenia dla całej populacji. Gatunek jest objęty ochroną w parku narodowym Sai Yok, jednak poza jego granicami nie podlega ochronie prawnej.