Purpurek ognisty (Pericrocotus flammeus) – gatunek ptaka z rodziny liszkojadów (Campephagidae). Występuje w Azji Południowej i Azji Południowo-Wschodniej. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Długość ciała wynosi 17–22 cm, masa ciała – 19–24,5 g. Purpurek ognisty to mocno zbudowany przedstawiciel rodziny z dużym dziobem i stosunkowo szerokim ogonem. Poniżej przedstawiono wymiary szczegółowe dla przedstawicieli nieokreślonych podgatunków z Półwyspu Malajskiego:
Dalszy opis dotyczy samców podgatunku nominatywnego, o ile nie zaznaczono inaczej. Głowa, broda, gardło, płaszcz i górna część grzbietu są połyskująco niebieskoczarne. Dolną część grzbietu, kuper i pokrywy nadogonowe wyróżnia płomienisty pomarańczowoczerwony kolor. Skrzydła z wierzchu czarne. Na ich tle wyróżniają się pokrywy skrzydłowe większe o szerokich pomarańczowoczerwonych końcówkach, lotki z szerokim płomienistym pasem u nasady oraz trzy najbardziej wewnętrzne lotki II rzędu z czerwoną plamką lub kreską przed końcem chorągiewek zewnętrznych. Sterówki są czarne, kontrastują z nimi jedynie pomarańczowoczerwone końcówki – najwęższe u środkowej pary, poszerzające się na coraz bardziej zewnętrznych parach. Spód ciała jaskrawy, pomarańczowoczerwony. Nogawice czarne. Pokrywy podskrzydłowe jaskrawożółte. Tęczówka ciemnobrązowe. Dziób i nogi czarniawe. Samce purpurków ognistych od innych purpurków można odróżnić dzięki czerwonym plamkom przed końcem lotek III rzędu i wewnętrznych II rzędu.
U samic czoło i szeroki pasek nad kantarkiem są jaskrawożółte. Obszar od ciemienia po grzbiet oraz pokrywy skrzydłowe mają barwę od popielatej po szarą z oliwkowym nalotem. Dolna część grzbietu, kuper oraz pokrywy nadogonowe zielonkawożółte. Lotki i sterówki czarniawe. Płomienista barwa samców w tych samych partiach ciała u samic zastąpiona jest żółcią; spód ciała cały jaskrawożółty. Osobniki młodociane przypominają samice, jednak obszar od ciemienia do płaszcza pokrywa u nich żółtawy wzór podobny do łusek, a boki piersi i tułowia – szary. Ponadto ich pokrywy skrzydłowe i lotki III rzędu mają szerokie żółte końcówki, przywodzące na myśl wzór na wewnętrznych lotkach II i na lotkach III rzędu u dorosłych osobników. Osobniki, które niemal już uzyskały szatę ostateczną, podobne są do samic, jednakże samce cechuje bardziej pomarańczowy odcień zazwyczaj żółtych obszarów.
Przedstawiciele poszczególnych podgatunków różnią się głównie rozmiarami ciała, odcieniem czerwieni na spodzie ciała samców i żółci u samic oraz zasięgiem jaskrawej barwy na środkowych sterówkach i skrzydłach, na przykład liczbą lotek I rzędu (w przypadku podgatunków występujących w Indiach: pierwsze 2 lub pierwsze 3) bez czerwieni na chorągiewkach zewnętrznych.
Purpurki ogniste występują w Azji Południowej i Azji Południowo-Wschodniej na obszarze blisko 19,3 mln km². Zasięg ich występowania rozpościera się od podnóży Himalajów na wschód od Kaszmiru przez wyżyny północno-wschodniego subkontynentu indyjskiego, Ghaty Zachodnie po Sri Lankę i Andamany. Dalej ciągnie się po południowo-wschodni Tybet, Chiny na południe od linii Junnan-Hunan-Fujian (w tym Hajnan). Obejmuje również Azję Południowo-Wschodnią aż po Półwysep Indochiński, Sumatrę i jej satelitarne wyspy na wschód po wyspę Belitung, Borneo, Jawę, Bali, Lombok oraz Filipiny (oprócz wysp wchodzących w skład prowincji Palawan).
Poniżej przedstawiono podgatunki w kolejności takiej, jaką prezentuje IOC wraz z ich zasięgiem występowania.
Środowiskiem życia purpurków ognistych są lasy deszczowe, lasy częściowo wiecznie zielone oraz z drzewami zrzucającymi liście, a prócz tego – lasy porastające torfowiska (ang. peatswamp forest). Pojawiają się również w sadach. W lasach zmienionych działalnością człowieka wymagają dużych połaci terenu z wysokimi drzewami, unikają niskiej roślinności wtórnej. Występują na wzgórzach lub obszarach górskich do 2100 m n.p.m.; przykładowo w Nepalu stwierdzano je między 150 a 2000 m n.p.m., chociaż inne źródło mówi nawet o 2700 m n.p.m. W Indiach gniazdują od 900 m n.p.m. wzwyż. Na Sri Lance pojawiają się do 1200 m n.p.m. Na Półwyspie Malajskim odnotowywane do 915 m n.p.m. Purpurki ogniste prowadzą głównie osiadły tryb życia. Podejmują czasami wędrówki wysokościowe. W Himalajach podczas zimy przebywają na niższych niż zazwyczaj wysokościach; gniazdują do 1800 m n.p.m. lub wyżej. Przedstawiciele P. s. fraterculus poza sezonem lęgowym docierają do północno-wschodniej Tajlandii.
Poza sezonem lęgowym purpurki ogniste przebywają w grupach złożonych z najwyżej 20 osobników, często razem z ptakami innych gatunków. Żerują bardzo aktywnie, nieustannie przeskakując wśród roślinności. Purpurki ogniste żywią się głównie owadami, w tym gąsienicami (Lepidoptera), prostoskrzydłymi (Orthoptera) i piewikowatymi (cykadami; Cicadidae). Zjadają również pajęczaki (Arachnida). Żerują wśród roślinności, również w koronach drzew. Odwiedzają uprawy fig, prawdopodobnie zainteresowane owadami przyciąganymi przez owoce; są to między innymi Ficus sumatrana i F. concinna. Swą zdobycz zbierają z listowia lub dopadają tę spłoszoną; „zawisają” też przy kwiatach.
Lęgi w Himalajach trwają od kwietnia do czerwca, w Indiach – w lutym i od czerwca do października, na Sri Lance – od lutego do maja i od sierpnia do września (drugi lęg), w Azji Południowo-Wschodniej – od czerwca do lipca, a na Lombok i Filipinach – od marca do kwietnia.
Gniazdo kształtem przypomina czarkę. Budulec stanowią porosty splecione pajęczyną i poprzetykane korą, a wyściółkę – żyłki liściowe. Umieszczone jest na poziomo zorientowanym rozwidleniu gałęzi, od 6 do 20 m nad ziemią, na przykład na durianie (Durio). Wymiary gniazda nie były dokładnie znane jeszcze co najmniej w 2010, średnica zewnętrzna wydaje się jednak stanowić blisko połowę długości ciała wysiadującego ptaka. Obserwowano prawdopodobnie gniazdowanie kooperatywne, kiedy w budowie gniazda pomagały osobniki młodociane; razem zajmowało się tym blisko 10 osobników. Obserwowano jednak także i parę budującą gniazdo.
W zniesieniu znajdują się 2 lub 3 jaja. Skorupka ma barwę niebieskozieloną, a te jasne tło pokrywają żółtobrązowe, lawendowe i szare plamki. Przybliżone wymiary jaj ptaków podgatunku nominatywnego – 23 na 17 mm, P. s. fraterculus – 23 na 14,3–15,8 mm, P.s. speciosus – średnio 22,4 na 16,8 mm (n=13). Wysiaduje wyłącznie samica, a młodymi opiekują się obydwa ptaki z pary. Czas wysiadywania pozostawał nieznany co najmniej do 2005, podobnie jak czas potrzebny do pełnego opierzenia. Gdy młodym zagraża niebezpieczeństwo, na przykład ze strony srokówek (Dendrocitta), ich rodzice zaczynają szaleńczo trzepocząc przelatywać z gałęzi na gałąź, a przy tym rozpaczliwie skrzecząc, jakby były ranne. Obserwowano nawet, jak samiec z nastroszonymi piórami sfrunął na ziemię dla spotęgowania wrażeń.
IUCN uznaje purpurka ognistego za gatunek najmniejszej troski nieprzerwanie od 1988 (stan w 2021). BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za spadkowy ze względu na niszczenie środowiska życia tego ptaka oraz nadmierny odłów.
