Wiewiórka rudoogonowa (Sciurus granatensis) – politypowy gatunek gryzonia z rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae). Ze względu na wygląd i miejsce występowania wyodrębniono 32 podgatunki wiewiórek rudoogonowych.
Gryzonie tego gatunku zamieszkują lasy tropikalne i sezonowe Ameryki Środkowej i Południowej, od północnej Kostaryki, przez Panamę (m.in. na wyspie Barro Colorado), Kolumbię i południową Wenezuelę, aż po Ekwador. Występują również na wyspach Margarita, na Tobago i Trynidadzie. Wiewiórki zasiedliły obecny habitat około 5 do 8 milionów lat temu, gdy między obiema Amerykami pojawił się most lądowy.
Żywią się przede wszystkim dużymi owocami i nasionami, a w niektórych sytuacjach także owadami, liśćmi, korą drzew, grzybami i kwiatami.
Dz
DzienneRo
RoślinożerneFitofag, roślinożerca – organizm roślinożerny, odżywiający się roślinami lub częściami roślin. W ekosystemie roślinożercy stanowią pi...
Zi
ZiarnożerneOw
OwocożerneNa
NadrzewneZw
Zwierzęta oswojoneZo
ZoochoriaSk
SkansorialneLą
LądoweŻy
ŻyworodneŻyworodność, żyworództwo, wiwiparia – rodzaj reprodukcji polegający na tym, że komórki jajowe zapładniane są w obrębie dróg rodnych sami...
Wi
WielomęstwoGe
Generalnie samotnikiSa
SamotneNi
Nie migrująceR
zacznij od...Wiewiórki rudoogonowe są średniej wielkości. Ich kolor zmienia się znacznie w całej gamie gatunków, zwłaszcza w różnych siedliskach. Powierzchnia grzbietowa jest często ciemnopomarańczowa, ale może wahać się od matowożółtej z czarnymi plamkami aż do jednolicie czarnej. Niektóre odmiany wiewiórek rudoogonowych mają medianę – grzbietowy pasek. Ich brzuszna część ciała występuje w kolorach od białego do całkowicie jasnopomarańczowego. Dobrze owłosiony ogon jest matowożółtobrązowy i może zawierać czarną końcówkę.
Wiewiórki rudoogonowe różnią się wielkością w całym ich zasięgu geograficznym. Samce i samice są prawie tego samego rozmiaru, chociaż samice są zwykle nieco większe na panamskiej wyspie Barro Colorado. Masa ciała osiąga od 228 do 520 g, a długość w zakresie od 330 do 520 mm. Sciurus granatensis ma szeroką i wygiętą czaszkę. Pyszczek jest długi.
Wiewiórki rudoogonowe występują w różnych siedliskach. Zamieszkują oba typy lasów, tropikalne i sezonowe. Głównie spotkać je można w niższych warstwach leśnych (od 3 do 15 metrów nad poziomem gruntu), w ścisłej bliskości wody, a także na polach uprawnych, w miejscach z bliskim kontaktem człowieka.
Wiewiórki rudoogonowe występują powszechnie w Ameryce Środkowej i Południowej. Stanowią jeden z szesnastu gatunków wiewiórek występujących w tym rejonie świata. Ich zakres obejmuje północną Kostarykę, Panamę (w tym Barro Colorado), południową Wenezuelę, Kolumbię i Ekwador. Występują również na wyspach Margarita, Tobago, Trynidad.. Okazy obserwowane były we wszystkich strefach od poziomu morza aż po zalesione zbocza gór do wysokości ok. 3 tysięcy metrów n.p.m.
Podobnie jak wszystkie inne wiewiórki występujące w Ameryce Południowej, Sciurus granatensis jest zwierzęciem dziennym. Buduje kuliste gniazda z gałązek i listowia w porastających drzewa pnączach lub na konarach.
Wiewiórki rudoogonowe zdobywają pożywienie głównie na ziemi oraz w niższych partiach lasów, zazwyczaj do kilku metrów ponad poziomem gruntu. Gdy jednak znajdą na ziemi owoc lub orzech, zawsze wnoszą go na pobliskie drzewo, kilka metrów wyżej, i dopiero tam zaczynają konsumpcję. W okresie owocowania wyższych drzew zapuszczają się także w ich korony, obserwowane były nawet 30 metrów ponad poziomem gruntu.
Około 65% diety wiewiórek rudoogonowych składa się z owoców, orzechów i nasion. Choć żywią się głównie dużymi owocami i nasionami, ich dieta może obejmować liście, korę, grzyby i kwiaty. Wiewiórki południowoamerykańskie karmią młode owadami. W obszarach, w których przebywają ludzie, żywią się dla odmiany takimi owocami i warzywami jak mango, awokado, kukurydza, kokos i banan, powodując szkody w tych uprawach. Wiewiórki szukają przede wszystkim żywności na ziemi, ale także w koronach drzew powyżej 30 m nad ziemią.
Z badań przeprowadzonych na wyspie Barro Colorado wynika, że wiewiórki tego gatunku żywią się przynajmniej 56 gatunkami roślin, jednak wśród występującego tam podgatunku wiewiórek ok. 75% diety przypada na zaledwie cztery z nich: orzechy drzewa Dipteryx panamensis, pędy palmy Astrocaryum standleyanum i Scheelea zonensis oraz owoce gatunku Gustavia superba. Z kolei w rejonie Góry św. Benedykta na Trynidadzie ulubionym przysmakiem wiewiórek rudoogonowych są łuski dojrzałych owoców kakaowca, drzewa występującego powszechnie w tym regionie.
Wiewiórki rudoogonowe zwykle rozmnażają się pod koniec grudnia lub na początku stycznia do października. Podczas godów samce zaczynają szukać samic trzy lub więcej dni przed ich wejściem w ruję. W dzień, w którym u samicy rozpoczyna się ruja, wiele samców zaczyna wkraczać w jej terytorium i goni ją aż do momentu pokrycia. Samiec traci zainteresowanie samicą w ciągu 15 do 30 minut po kopulacji. Okres ciąży tych wiewiórek jest krótszy niż dwa miesiące.
Młode rodzą się bezwłose i z zamkniętymi oczami, o masie ciała około 9 do 10 g. Wielkość miotu waha się od 1 do 2 osobników, choć w rzadkich przypadkach może wynieść 3. W ciągu roku może wystąpić od 2 do 3 miotów. Futro zaczyna rosnąć młodym około 14 dni po urodzeniu, a ich oczy otwierają się około 30 do 32 dni po urodzeniu.
Wiewiórki południowoamerykańskie rozpraszają nasiona owoców, którymi się żywią, a także zarodniki grzybów. Mogą być cennym łupem dla drapieżników. Niekiedy przyczyniają się do niszczenia upraw, takich owoców i warzyw jak mango, kakao, awokado czy kukurydza.
