De fluweelmoortiran is 18 centimeter lang en weegt 25 tot 35 gram. Deze soort vertoont seksuele dimorfie. Het mannetje heeft grotendeels glanzende blauwzwarte veren met witte vleugelpennen die alleen zichtbaar zijn in de vlucht. Het vrouwtje onderscheidt zich van het mannetje door een kastanje gestreepte keel. Beide geslachten hebben rode ogen.
Deze vogel is endemisch in Brazilië en telt twee ondersoorten:
Zijn natuurlijke habitat bestaat onder meer uit graslanden, scrublands en bergbossen op een hoogte tot 2700 meter boven zeeniveau. De habitats bevinden zich in drie verschillende biomen: Atlantisch Woud, Caatinga en Cerrado.
