Nur czarnoszyi (Gavia arctica) – gatunek dużego, wędrownego ptaka wodnego z rodziny nurów (Gaviidae). Występuje w Eurazji (w tym na niektórych arktycznych wyspach) oraz na Alasce. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Dz
DzienneMi
MięsożerneRy
RybożernePł
PławnyTe
TerytorialneTerytorium – obszar zajmowany wyłącznie przez jedno zwierzę lub grupę zwierząt. Własne terytorium zwiększa szanse przeżycia osobnika, gdyż z...
Lą
LądoweSt
StadneJajorodność – najbardziej rozpowszechniona forma rozrodu płciowego zwierząt, polegająca na rozwoju zarodkowym w jaju wydalonym z organizmu matk...
Zw
Zwierzęta monogamiiMonogamia – najbardziej rozpowszechniony typ związku małżeńskiego, w którym jedna osoba związana jest trwale z jednym partnerem. Monogamicznos...
Mi
MigrująceB
zacznij od...Szata spoczynkowa zimą ma szarobrązowy wierzch ciała, a spód biały. Szata godowa z wierzchem głowy i tyłem szyi popielatymi. W czasie godów mają na szyi dużą prostokątną czarną plamę, a na jej bokach i piersiach czarno-białe pasy. Na czarnych plecach widnieją dwie duże plamy poprzecinane czarnymi paskami na łopatkach. W czasie czyszczenia piór na brzuchu widać jego biel, przewracają się w tym celu na grzbiet. W każdej szacie widać białe pole w tylnej części ciała. Charakterystyczne jest też białe zakole z tyłu głowy. Samiec i samica nie różnią się upierzeniem.
W locie widać jego smukłe skrzydła i nogi, które wystają mu poza ciało ze względu na krótki ogon. Wprawdzie jego lot jest wytrwały, ale mało zwrotny.O doskonałym przystosowaniu do pływania w wodzie świadczą łapy opłetwione aż do pięty i nieruchoma goleń. Palce są krótkie, spłaszczone z szeroką błoną pławną między drugim a czwartym. Dziób jest szary, krótki i mocny. Osiąga rozmiary porównywalne do gęsi i jest mocniej zbudowany niż nur rdzawoszyi.
Zamieszkuje północną Eurazję (obszary tundry, lasotundry i tajgi), w tym niektóre arktyczne wyspy, oraz zachodnią Alaskę.
Poszczególne podgatunki zamieszkują:
Ptaki pochodzące z Syberii pokonują nawet 15 000 km, lecąc z głębi Azji w stronę Bałtyku i wybrzeżem morza do ujścia Leny i Jeniseju.
Większe otwarte zbiorniki wody stojącej np. jeziora, zbiorniki zaporowe, stawy hodowlane, duże rzeki i wybrzeża.
Ich obecność da się słyszeć po dźwięcznym „waua” w okolicach gniazd lub jako klangor w czasie lotu nad tundrą. W czasie toków jest to przenikliwe wołanie, które kojarzy się ze śmiechem, jodłowaniem i szczekaniem.
Głównie ryby, rzadziej wodne bezkręgowce morskie i słodkowodne i żaby.
Potrafią w czasie żerowania pokonać duże odległości. W trakcie polowania gdy nurkują, mogą pozostawać pod wodą przez 2–3 minuty i dopływać do głębokości 45–50 metrów.
Nury dobierają się w pary na lęgowiskach i zazwyczaj pozostają sobie wierne przez całe życie.
Gniazdo jest ulokowane na lądzie, w bezpośrednim sąsiedztwie dużych, głębokich jezior, nawet ubogich w ryby. Zbudowane niedbale z traw, mchu i liści w postaci małego kopca, może unosić się na wodzie lub na małej wyspie. Zdarza się, że jaja leżą w dołku wykopanym w ziemi.
W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w końcu kwietnia (w Europie Środkowej) 2 (rzadziej 1 do 3) oliwkowobrunatne jaja z ciemnymi plamkami na tępym końcu.
Jaja wysiadywane przez 28 do 30 dni w maju i czerwcu na północy oraz w kwietniu na południu. Pisklęta są zagniazdownikami, ubarwione podobnie jak rodzice. Rodzice opiekują się młodymi przez 2 miesiące. Para jest sobie wierna i wraz z młodymi pozostają razem do jesiennych odlotów. W ich czasie, na Dalekiej Północy już w środku sierpnia, młode, które niezbyt dobrze jeszcze latają, część drogi przebywają wodą. Główne przeloty odbywają się jednak w październiku i listopadzie.
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody nur czarnoszyi nieprzerwanie od 1988 roku zaliczany jest do kategorii najmniejszej troski (LC, Least Concern). W 2015 roku liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International, mieściła się w przedziale około 275 000 – 1 500 000 osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy.
W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą. Na Czerwonej liście ptaków Polski został sklasyfikowany jako gatunek wymarły regionalnie (RE). W latach 2013–2018 liczebność populacji zimującej w Polsce i na polskich wodach przybrzeżnych szacowano na 180–420 osobników.
Duża liczba ptaków ginie w sieciach rybackich.
