Albatros siwogłowy (Thalassarche eremita) – gatunek ptaka z rodziny albatrosów (Diomedeidae). Gniazduje na Pyramid, najbardziej wysuniętej na południe spośród Wysp Chatham (należących do Nowej Zelandii). Poza sezonem lęgowym występuje na południowym i południowo-wschodnim Oceanie Spokojnym. Narażony na wyginięcie.
Długość ciała wynosi 90–100 cm; masa ciała samców – 3600–4700 g, samic – 3100–3900 g. Albatrosy siwogłowe są średniej wielkości w porównaniu do pozostałych przedstawicieli rodziny. W upierzeniu nie występuje dymorfizm płciowy, przejawia się za to w wymiarach – samice mają przeciętnie krótszą górną krawędź dzioba, skrzydła, ogon i skok.
Dorosłe osobniki mają jednolicie ciemnoszarą głowę i szyję, wyraźnie oddzielone od białego spodu ciała. Obszar za okiem biały. Od oka do dzioba ciągnie się cienka czarna linia, opisywana również jako trójkątna plama na kantarku nadająca ptakowi „przygnębiony” wygląd. Wierzch skrzydeł i grzbiet są ciemnobrązowe. Ogon ciemnoszary. Spód ciała i kuper białe. Dziób ma intensywnie żółtą barwę, końcówka żuchwy – czarną. Nogi jasne, różowoszare. Osobniki w szacie niedojrzałej mają jaśniejsze głowy, zmienną ilość szarej barwy na spodzie skrzydeł i ogona oraz żółtawo-czarny dziób z czarną końcówką. Albatrosy siwogłowe w szacie juwenalnej wyróżniają się czarno zakończonym ciemnoszarym dziobem.
Albatrosy siwogłowe gniazdują wyłącznie na wyspie Pyramid (maor.: Tarakoikoia, moriori: Tcharok’/Tcharako), położonej nieco ponad 8 km na południowy południowy wschód (SSE) od Pitt Island. W latach 2014–2018 wybrane pisklęta zabierano i odchowywano w ramach projektu utworzenia drugiej kolonii na Point Gap w południowej części wyspy Chatham. Na początku 2019 roku kilka młodocianych osobników powróciło jednak na Pyramid, zaś na Point Gap nie odnotowano żadnego; powodzenie projektu było wówczas niepewne.
Podczas sezonu lęgowego żerują głównie w pasie wód między równoleżnikami 38°S i 48°S na zachód i wschód od Wysp Chatham, zwykle w promieniu 300 km od nich. Większość albatrosów siwogłowych zimuje na wodach u wybrzeży środkowo-wschodniego Chile i Peru, docierając z Prądem Peruwiańskim do szerokości 6°S.
Albatros siwogłowy jest jednym z później opisanych i słabiej poznanych ze względu na swoje niedostępne miejsca gniazdowania przedstawicieli rodzaju. Wyspa Pyramid to stromy stożek wulkaniczny o powierzchni 1,7 ha, którego najwyższy punkt położony jest 174 m n.p.m. Mimo że roślinność na wyspie jest skąpa, to stanowi ostoję dla dwóch zagrożonych gatunków roślin: Leptinella featherstonii i Lepidium oleraceum. Na wygląd szaty roślinnej wpływają sztormy; jeśli nie występują odpowiednio długo, miejscami pojawiają się stosunkowo gęste połacie roślinności. Prócz wymienionych zagrożonych gatunków tworzą je także między innymi pryszczyrnicowate, starce (Senecio) i turzyce (Carex). Pyramid to również jedno z dwóch miejsc gniazdowania petrelków grubodziobych (Pachyptila crassirostris) podgatunku P. c. pyramidalis.
Trasę i przebieg wędrówek albatrosów siwogłowych w rocznym cyklu ich życia poznano dokładniej dzięki telemetrii satelitarnej. Wstępne badania z lat 1997–1998 obejmowały 3 osobniki. Po okresie lęgowym następuje gwałtowna wędrówka na wschód przez Ocean Spokojny. Później albatrosy siwogłowe przemieszczają się z Prądem Peruwiańskim na północ wzdłuż wybrzeża Ameryki Południowej. Żerują w jego pobliżu na wodach na niskich szerokościach. Do 90% okresu zimowania (3–4 miesiące) spędzają na wodach terytorialnych Chile i Peru. Następnie udają się na zachód, do miejsca gniazdowania. Osiągają prędkość lotu do 85 km/h.
Albatrosy siwogłowe są mniej związane z pelagialem niż wielu przedstawicieli rodziny. W okresie lęgowym żerują zarówno na wodach na obrzeżach szelfu kontynentalnego, jak i nad stokiem kontynentalnym. Zwykle są to wody o głębokości od 1 do 4,5 km. Dokładny skład pożywienia nie jest znany; prawdopodobnie albatrosy siwogłowe żywią się głównie rybami i kałamarnicami, podobnie jak najbliżej z nimi spokrewnione albatrosy.
W lipcu i sierpniu albatrosy siwogłowe wracają z zimowisk na Pyramid. Okres składania jaj trwa od sierpnia do września. Gniazdo ma formę dużego kopca utworzonego z mułu, piór i roślinności. Pisklęta wykluwają się od października do grudnia. Są pokryte jasnoszarym puchem, mają czarne dzioby. Prawdopodobnie wysiadywanie trwa 66–72 dni. W trakcie wysiadywania obydwa ptaki z pary zmieniają się regularnie, przeważnie nie rzadziej niż co 5 dni. Dzielą się również opieką nad potomstwem. Młode stają się w pełni opierzone od lutego do kwietnia, w wieku około 140–150 dni.
IUCN uznaje albatrosa siwogłowego za gatunek narażony na wyginięcie (VU, Vulnerable) nieprzerwanie od 2010 roku (stan w 2020). W latach 2000–2009 klasyfikowany był jako gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem (CR, Critically Endangered). BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za stabilny. Od lat 70. XX wieku prowadzone są badania z wykorzystaniem obrączkowania (również kolorowymi obrączkami) młodych i dorosłych osobników oraz znakowania gniazd. Połączone są z monitoringiem stanu populacji oraz badaniami nad biologią lęgową.
Wyspa Pyramid jest przez BirdLife International uznana za Important Bird Area. Jako drugi, obok albatrosa siwogłowego, gatunek kwalifikujący wymieniony został kormoran zielonolicy (Phalacrocorax featherstoni).
