Biegus zmienny (Calidris alpina) – gatunek ptaka z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Wśród biegusów jest najpospolitszy i najliczniejszy.
Biegus zmienny zamieszkuje w zależności od podgatunku:
W Wielkiej Brytanii to gatunek osiadły. Na zimowiskach natomiast zbierają się w ogromne, liczące tysiące osobników stada, zwłaszcza na wybrzeżach.
W Polsce spotyka się na przelotach w marcu–maju i lipcu–listopadzie dwa podgatunki – C. a. schinzii i C. a. alpina pochodzący z terenów położonych dalej na północ. Dawniej także gniazdował. Jeszcze na początku lat 80. liczebność populacji lęgowej na terenie kraju oceniano na 80–100 par. W końcu XX w. odnotowywano nieliczne lęgi C. a. schinzii na Bagnach Biebrzańskich, przy ujściu Redy do Zatoki Puckiej (rezerwaty przyrody „Beka” i „Mechelińskie Łąki”), na wyspach w delcie Świny i nad jeziorem Łebsko. Ostatni potwierdzony lęg w Polsce miał miejsce w 2004 roku w rezerwacie „Beka”; w roku 2010 w tym samym rezerwacie odnotowano ostatnie obserwacje ptaków tego podgatunku interpretowane jako prawdopodobne gniazdowanie.
Wydaje w locie brzęczące i zgrzytliwe "czrrrit". Stada wydają bardzo charakterystyczny dźwięk - jest to gadatliwe, perliste i gardłowe "plip-ip-ip". Często jest ten dźwięk nazywany jest "pogaduszkami". Piosenka w locie tokowym to wysilone "rriuii-rriuii-rriurii", przechodzące w lekko opadający trel.
Lecąc w stadach, mogą wykonywać czasem gwałtowne zwroty. Zaniepokojone lub gdy są w powietrzu, wydają klekoczące „tirr”, a w czasie toków chrapliwe „trur ur ir”.
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje biegusa zmiennego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Organizacja Wetlands International w 2015 roku szacowała liczebność populacji na 4 295 000 – 6 800 000 osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy. Gatunek wymieniony w załączniku I Dyrektywy ptasiej.
W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej, wymaga ochrony czynnej. Na Czerwonej liście ptaków Polski uznany za wymarły regionalnie (dotyczy populacji lęgowej). W Polsce dziś spotyka się stada liczące nawet kilkaset osobników w trakcie wędrówki jesiennej.
Zagrożeniami dla tego gatunku są osuszanie podmokłych łąk lub szybkie ich zarastanie trzciną i niszczenie terenów lęgowych, a dla ptaków wędrujących – ubywanie naturalnych plaż i ich nadmierna penetracja przez ludzi.