Gorzyczek zielonkawy
Królestwo
Gromada
Klasa
Rząd
Rodzina
Rodzaj
GATUNEK
Lepidothrix vilasboasi

Gorzyczek zielonkawy (Lepidothrix vilasboasi) – gatunek małego ptaka z rodziny gorzykowatych (Pipridae). Występuje endemicznie w Brazylii. Nie jest zagrożony. Słabo poznany. Badania Barrery-Guzmána i współpracowników (2018) wskazują, że gatunek ten powstał w wyniku hybrydyzacji gorzyczka białorzytnego (Lepidothrix nattereri) i gorzyczka srebrnogłowego (Lepidothrix iris).

Wygląd

Długość ciała to około 8,5 cm. Pozostałe wymiary dla okazów z Museu Nacional Rio de Janeiro i jednego żywego ptaka (dla samców n=2, dla samic n=1): skrzydło u samca 52–55 mm, u samicy 52 mm; ogon u samca 27–32 mm, u samicy 30 mm; dziób u samca 10,06–10,04 mm, u samicy 11,27 mm; skok u samca 13,66–14,72 mm, u samicy 13,68 mm. Masa ciała dla pięciu osobników: 6–8 g.

Pokaż więcej

Wyraźny dymorfizm płciowy. Wierzch głowy i kark samca pokrywają połyskliwe, złotozielone pióra. Na grzbiecie kolor ciemnieje i przechodzi w żółtozielony, by na kuprze i pokrywach nadogonowych stać się żółtawym. Sterówki przyjmują barwę matowozieloną. Czarnobrązowe lotki na chorągiewkach zewnętrznych przybierają barwę zielonkawą, a na obrzeżach chorągiewek zewnętrznych kremową. Zarówno pokrywy uszne, broda, gardło jak i pierś matowozielone, dalej w tył ciała upierzenie żółcieje. U samicy, którą najprawdopodobniej jest ta przypisana do P. obscura, cały grzbiet pokrywają pióra matowozielone, a lotki i sterówki przybierają barwę czarnobrązową. U samca tęczówki jasnoszare lub niemal białe. Dziób czarny z białawą końcówką i niebieskoszarą żuchwą. Nogi i stopy żółtobrązowe. U samicy tęczówka żółtobrązowa, dziób i nogi jak u samca.

Pokaż mniej

Dystrybucja

Geografia

Kraje
Strefy biogeograficzne

Występuje endemicznie na małym obszarze w brazylijskim stanie Pará, zasięg występowania obejmuje około 88 400 km². Zamieszkuje wilgotne, nadbrzeżne lasy typu terra firme. W jednym z siedlisk, znanym jako Consorcio Jamanxim, w środowisku zamieszkiwanym przez gorzynka zielonkawego występują głównie drzewa z rodziny wilczomleczowatych, czaszniowatych, osoczynowatych i sączyńcowatych. Wykazuje allopatryczność wobec najbardziej zbliżonych zasięgiem i morfologią, gatunków – gorzyczka srebrnogłowego (L. iris) i białorzytnego (L. nattereri).

Gorzyczek zielonkawy Mapa siedliska

Biom

Gorzyczek zielonkawy Mapa siedliska
Gorzyczek zielonkawy
Attribution-ShareAlike License

Nawyki i styl życia

Głos wydawany przez samca, by przywabić samicę, opisany jako tak-ewt, podobny do tego, jakim odzywa się gorzyczek srebrnogłowy i gorzyczek białorzytny. Nagrana pieśń niemal identyczna jak u gorzyczka srebrnogłowego; stanowi serię najwyżej dziesięciu dość zgrzytliwych dźwięków, brzmiących jak wydawane przez żaby. Snow w 2004 wspomniał „terkoczące prreee, niekiedy wydawane w seriach”; prawdopodobnie chodziło mu właśnie o pieśń.

Pokaż więcej

Gorzyczek zielonkawy żywi się drobnymi owocami i owadami. Olmos i Pacheco odłowili ptaka, który właśnie żerował w stadzie mieszanym, w którym znajdował się także strojnogłowik amazoński (Arremon taciturnus), liściak rudosterny (Automolus paraensis) i czarnoliczek białobrzuchy (Myrmoborus myotherinus). Samce w trakcie popisów siedzą same, jednak w zasięgu słuchu potencjalnych rywali. Poza tym całkowity brak danych.

Pokaż mniej
Styl życia
Zachowanie sezonowe
Zew ptaka

Nawyki godowe

Trzy samce zebrane w czerwcu, po odkryciu gatunku, były w kondycji lęgowej. 21 czerwca Sick odkrył gniazdo, do którego uczęszczała samica Pipra obscura (w wielu ujęciach tożsamego z gorzyczkiem zielonkawym). Zawierało dwa jaja. Zbudowane zostało około 1 m nad ziemią, w rozwidleniu gałęzi drzewa wysokiego na około 160 cm i przytwierdzone do niego pajęczynami.

Populacja

Liczba ludności

Przez IUCN od 2021 roku gorzyczek zielonkawy uznawany jest za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern); wcześniej (od 1994 roku) miał status gatunku narażonego (VU, Vulnerable). W momencie pisania Cotingas and manakins (październik 2010) rozważano podniesienie statusu do zagrożonego (EN, Endangered). W 2021 roku liczebność populacji szacowano na 15–137 tysięcy dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy. W miejscu odkrycia gatunku nie był on potem obserwowany; tak więc w roku 2014 pozostawał znany jedynie z dwóch stanowisk. Do 2021 roku odkryto kolejnych kilka stanowisk. Zagrożeniem jest wycinka lasów, na przykład pod pastwiska; gatunek zdaje się nie być jednak bardzo podatny na takie działania i nie opuszcza całkowicie miejsca wycinki.

Bibliografia

1. Gorzyczek zielonkawy artykuł w Wikipedii - https://pl.wikipedia.org/wiki/Gorzyczek_zielonkawy
2. Gorzyczek zielonkawy Na stronie Redlist IUCN - https://www.iucnredlist.org/species/22701040/93810502
3. Na stronie Xeno-canto - https://xeno-canto.org/119468

Więcej fascynujących zwierząt do poznania